[2023] 12/35 - THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - TẢN MẠN
Sống lại hẳn một năm, càng thời gian về sau, hình như
đầu tôi thêm được tri thức nhân loại nên thấy tôi sống hơi vội. Bạn bè nói cái
câu “bán thân cho tư bản” gán cho tôi âu cũng đúng, bán thân cho tư bản nên bán
luôn cả hồn. Hồn tôi lúc nào cũng luật với thông tư, số liệu với văn bản, dần dà
tôi bớt đi sự nhẫn nại và cảm thông với người khác. Ban đầu, tôi nghĩ rằng hay
là từng tháng một mình đọc cho nó sống cho đúng nhỉ, ấy vậy cái dòng văn như
con suối, trong vắt chậm rãi, mỗi câu văn như tãi chữ lại khiến tôi mê đắm mà đọc
tiếp, đọc tiếp mãi để cho hết cái năm để nhớ lại mảnh đất tôi ở một năm nó chuyển
mình qua những khoảnh khắc nào. Và gấp lại hẳn một năm trong cuốn sách hơn ba trăm
trang, tôi thấy hình như mình còn hạnh phúc chán, ít nhất đi xây giấc mơ vẫn còn
được, người thân vẫn còn để yêu thương, và may quá những điều tốt đẹp trong sách
kể ra ít nhiều tôi cũng có trải nghiệm một ít.
Cái nhan đề “Thương nhớ mười hai”, bạn tôi hồi xưa có đọc bảo
đọc mà thương lắm, tôi cũng chưa hiểu nó thương cái gì. Cái nhan đề thương nhớ
mười hai là thương gì, sự u mê của tôi vẫn không thể nghĩ ra được mười hai đó lại
chính là mười hai tháng chứ chả phải cái gì to tát cả. Là 12 tháng trong một năm,
với những biến thiên của đất trời, thay đổi của con người chứ đâu xa lạ gì đâu
mà đến giờ tôi mới hiểu.
Trước đây, tôi có cái thú vui viết nhật ký, sau rồi co ngắn
lại viết cái phong cách Journal theo kiểu trẻ trẻ bây giờ, giờ thì bỏ hẳn. Hồi ấy
nhật ký tôi mê đắm lắm, xưa không hiểu nghĩ ra nhiều kiểu nhật ký thế nào là nhật
ký năm làm gì, nhật ký văn học theo yêu cầu, nhật ký này kia. Hồi ấy chăm viết
bao nhiêu, về sau rút lại chỉ gạch đầu dòng, cuối cùng chẳng còn gì. Cho đến tận
giờ, tôi vẫn chưa dám mở lại vùng trời kí ức ấy để đọc lại, khi xưa nữ sinh văn
học ấy là tôi hay buồn lắm. Buồn quá nên sợ đọc lại nhỡ đâu mê thế nào lại buồn
tiếp mất. Nên cứ thế, tôi cho rằng đầu mình nhớ là được rồi. Dần dà, nhiều việc
những gì thấy, những gì đẹp cất vào ngăn kéo gỗ mục của con tim, gỗ nó mục mất
rồi kí ức cũng mờ. Về sau này, tôi mới mượn những trang sách để ghi lại. Đến cuốn
“Thương nhớ mười hai” thì nó không hẳn là ghi lại nữa, mà là sống lại, tôi nhận
ra âu cái cảm giác bật tung cửa sổ đón gió, bật bài hát Em ơi Hà Nội phố thể hiện
bởi ca sĩ Hồng Nhung, cầm cuốn sách này lên – cảm giác sung sướng khi gặp được
cuốn sách như người bạn tâm hồn, như tri âm lại kỉ niệm, như reo vui sau mấy ngày
rét nồm nó nó thật sự khó tả và tôi nhận ra, sự sung sướng này chỉ đơn giản thế
này thôi sao. Ấy thế là tôi sống.
Chao ôi, cái nỗi nhớ quê, tôi vốn chuyển từ thành phố
này của Bắc Việt đến thành phố khác của Bắc Việt thôi chứ không hẳn vào hẳn miền
Nam thương nhớ như tác giả. Tôi vẫn có cơ hội được trở về ấy là tôi may mắn hơn,
tôi chưa phải thay đổi hẳn cả phong tục Bắc Việt nhưng cuốn sách giống như nói
hộ chính nỗi lòng tôi khi khắc khoải nỗi nhớ. Thành phố tôi ở trước đây là Biển,
là cảng, còn nơi tôi đến là Phố cổ, là hoa sữa, là bờ hồ, rồi là nơi phát triển
theo ý hiểu của mẹ tôi. Dù đã chuyển lên đây gần một thập kỉ, nhưng nỗi khắc khoải
nhớ biển của tôi vẫn đậm sâu như thế, kể cả có lúc tôi đã đắm chìm vào hoa sữa,
đằm chìm vào cái lãng mạn hồ Tây, sự cổ kính của hồ Gươm tôi vẫn tỉnh khỏi giấc
mộng đó mà tự hỏi lúc này quê mình thế nào. Tôi biết rằng thật bất công cho cảnh
vật trước mắt, bất công với Hà Nội yêu dấu nhưng tôi khó lòng quên đi nỗi nhớ với
biển, với lớp sóng biển ấy.
Thương nhớ mười hai, bàng bạc cả cuốn sách là nỗi nhớ quê hương
da diết đó. Nỗi nhớ một Bắc Việt đau thương, dù người Bắc gánh trên vai một năm
sự vất vả, miếng cơm manh áo, gánh nhiều âu lo nhưng vẫn đầy yêu thương san sẻ.
Và trong từng trang sách đong đầy nỗi nhớ ấy, bàng bạc nỗi nhớ người xa quê là
bóng dáng người vợ tảo tần sớm hôm, tác giả chẳng viết là ai chỉ viết người vợ
- người chồng. Ấy tôi trộm nghĩ, giả có học bài này trong sách, thì mấy trang sách
lời giảng thầy cô sẽ là: tác giả ghi người vợ - người chồng là muốn nói đến bao
người vợ - người chồng khác tảo tần, chịu thương chịu khó. Hiện trong từng trang
văn ấy, người phụ nữ trong trang văn tảo tần, nhỏ bé. Vẻ đẹp không phải từ gò má
hồng, làn da mà đến từ lời ăn tiếng nói, sự vất vả tảo tần, lo cho gia đình.
Có người nào đang chính tại Bắc Việt lại nhớ chính Bắc Việt
như tôi không, tôi nhớ tôi của những ngày trước, khi người bà chưa mất, khi người
cụ vẫn còn. Tôi nhớ những năm tháng ấy được ăn món bà làm, được ê a bảng cửu chương
với cụ. Người ta nói sinh lão bệnh tử tôi hiểu, nhưng hai ba năm qua, người ta
không chết vì cơ thể rễu rã thoái hóa mà chết vì Covid. Tôi từng đọc một dòng
thương tâm thế này, chiến tranh bom đạn ta vẫn bước qua mà sống đến ngày độc lập,
thế mà ta lại chết trong tháng ngày độc lập vì Covid. Tôi trộm nghĩ, cuốn sách
viết những năm 60 – 71, năm tháng ác liệt của chiến tranh. Còn hiện tại, ta không
có những đạn bom nhưng ta có cuộc chiến mới, cuộc chiến có sự tân tiến đổi mới,
cuộc chiến với miếng cơm manh áo, cuộc chiến trong chính bản thân mình giữa thiện – ác, ánh sáng – bóng tối. Mấy hôm nay,
không khí của cái ngày 30/4 1/5 trong tôi rất đặc biệt, bởi đó là ngày sau hai năm
chiến đấu với covid, tôi chiến đấu với chính vấn đề tâm lý của mình. Hay thật đấy,
đọc xong vừa sống lại lại còn thỏa nỗi nhớ quê.
Thế mười hai tháng có cái gì mà sống lại với cả nỗi nhớ quê
thế hả người?
Tháng riêng, mơ về trăng non rét ngọt. Mùa xuân với tôi
kể cả có trên trang văn tôi đọc hay không, với tôi vẫn là một mùa nên thơ. Mùa
xuân quả thực làm “người ta muốn phát điên lên”, “nhựa sống ở trong người căng
lên như máu căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi
không chịu được, phải trỗi ra thành những cái lá nhỏ tí ti giơ tay vẫy những cặp
uyên ương đứng cạnh”. Nói là nên thơ, nhưng tôi đọc cái này lại sau khi cái nồm
trôi qua. Cứ ngày nào nồm, là cái mồm tôi nó không dừng được việc chửi thề, chửi
đời. Ôi giời ơi, sao lại sinh ra cái mùa nồm, nồm cứ nồm quần áo cứ mãi không
khô, phòng thì bốc mùi. Ấy khi cái nồm ấy qua đi, mở toang cửa sổ, đem vào phòng
vài cái hương hóa học nó cũng tạm ngưng đôi chút. Tôi lại cũng không thích cái
mưa, mưa gì mưa lắm làm cho mái đầu bớt đẹp, làm cho tâm tôi nó động. Nói thế này
thì thấy nên thơ chỗ nào, ấy thế khi đọc mấy cái trang sách mở đầu, tôi lại thấy
bản thân nói thì vẫn nói hỗn, nhưng xuân vẫn có vị trí trong lòng ấy là bởi dịp
xuân, năng lượng mới, vạn vật xanh, lại cố gắng làm những điều mới. Không hiểu
sao cái không khí xuân phải đúng nó, phải chính nó, trong tôi cái mới nó mới ý
nghĩa hơn hết. Xuân đến, mẹ lại ngồi xem ra chợ mua cái gì, bón cái gì, rồi lại
kêu hoa này ra lá, hoa này ra cái kia. Xuân này, mẹ tôi mua tuyết mai và hoa đào,
chẳng hiểu do tay mẹ tôi chăm hay nhà có lộc mà cành nào về cũng ra hoa. Tự dưng
thấy ừ năm nay có thêm điều mới rồi, chính là cành tuyết mai mới kia.
Và chính trang sách này, tôi gặp lại miếng trầu. Lạ nhỉ, miếng
trầu có gì đâu mà giờ mới gặp lại, khổ lắm, nhà tôi không ai ăn trầu cả. Miếng
trầu người ăn trong kí ức của tôi đã tạm biệt dương gian mất rồi, thành ra gặp
lại người ăn bỏm bẻm nhai trầu, vẫn hỏi thăm tôi sống thế nào chỉ còn trong kí ức.
Thế nên, đọc nhắc đến miếng trầu, lòng tôi sống lại như thế.
Tháng hai, tương tư hoa đào. Thất lễ cho tôi khi đọc
cuốn sách, cái câu đề từ lại nghĩ tên người được nhắc là người bạn tri âm, đến đây
đọc đến hết tháng 1 mới ý thức được, đây là người vợ chiếu chăn của tác giả. Tôi
rất thích đoạn này: “Họ làm việc bằng chân tay, bằng trí óc để chống lại thiên
nhiên, để duy trì sự sống, để vươn lên mãi, vươn lên mãi, nhưng lúc nào cần nghỉ
ngơi họ biết nghỉ ngơi, khi nào cần phải chắt chiu cái nội tâm họ biết chắt
chiu cái nội tâm, khi nào cần phải sống đẹp, sống cho đúng ý nghĩa của sự sống
thì họ sống đẹp, sống cho ra sống”. Tại sao lại thích, vì nhận ra mấy nay mình
sống nhiều khi chưa ra sống, tôi cứ nghĩ làm đến miệt mài chẳng để nghỉ ngơi nên
quên luôn nhiều thú vui tao nhã trước đây vẫn làm. Tôi lại nhớ tôi của trước kia,
độ này lại rong ruổi leo lên những xe bus tuyến nội thành đi lang thang khắp
con đường Hà Nội, đầu óc trẻ thơ nghĩ không biết bao giờ mới lớn để dám lên các
vùng núi cao, đồi thoải, lên rừng xuống biển hùng vĩ của đất nước để cho thỏa cái
lồng ngực tuổi trẻ. Ấy giờ lớn rồi, chỉ thấy du lịch đến quán cà phê nội thành,
tay ngồi gõ bàn phím, đầu mơ cái chi tiết đào trong sách này. Cái đoạn tả có đoạn
suối văn vắt, các cô sơn nữ, rừng đào bát ngát ngút ngàn nghĩ đời lên tiên chắc
cũng chỉ thế thôi. Nếu được ngắm thật chứ không phải ngắm qua trí tưởng tượng,
tôi cũng nghĩ tác giả nói “đời ngọt ngào như có vị đường” đâu thể nói quá.
Tháng ba, rét nàng Bân. Qua câu chuyện mẹ kể tôi chỉ
biết một nàng Bân vụng về mãi mới may xong cái áo cho chồng, ý nghĩa chỉ thế thôi
và tâm trí con trẻ dừng lại rằng biết bao giờ mới hết rét đến cho tôi cái mùa hè
còn nghỉ học. Rét tháng 3 của tôi – bản trưởng thành chỉ mong nó qua nhanh
nhanh cho tôi kịp mùa báo cáo. Ấy nhưng tháng 3 của Vũ Bằng khiến tôi mới thấy
tháng 3 rét nàng Bân hóa ra có nhiều thứ tôi chưa kịp mở đôi mắt ra mà nhìn. Ấy
là, cái rét ấy là “cái rét thơ mộng, cái rét của một trời đầy hương và ngát hoa”,
cái rét nàng Bân hóa ra còn có thể là nỗi lòng người chinh phụ, nỗi lòng người
thương buồn nao lòng vì nghĩ chưa kịp gửi áo người thương. Chính tôi có khi chưa
kịp gửi quà yêu thương cho nhiều người thân của mình, có khi chính mình cũng là
một nàng Bân.
Và chính trong cái tháng Ba của Vũ Bằng, tôi gặp lại lá bàng,
và nó gắn với đời đi học của tôi xiết bao nhưng tôi chỉ gặp nó hết cái đợt cấp
hai. Bởi năm tháng ra nội thành của tôi, bàng tôi có gặp nhưng lúc ấy xen vào tình
cảm của tôi có cái cây móng bò, cao đến lan can. Và tôi, kẻ mộng mơ lại để tâm
trí ngắm cây đó nhiều hơn xíu, ưu tiên hơn xíu so với cây bàng.
Tháng tư, mơ đi tắm suối Mường. Tại đây điều tôi ấn tượng
ấy là nắng, nắng trong văn Vũ Bằng kể cả có gay gắt, câu văn của tác giả vẫn là:
“nắng suốt ngày”, “nắng như điên”, dường như cảm thấy gay gắt quá mà viết “nhưng
muốn tìm những lý lẽ độc đáo để khen cái nắng chói chang ấy thì quả thực không
thể nào khen nổi”. Và khi đến trang văn cho cảnh tắm suối, tôi lại ngỡ đang đọc
cảnh của một câu chuyện thần tiên. Số là ngày qua, tôi cũng học đòi đi lên Hòa
Bình, vào động, nắng vỡ cả đầu ấy nhưng chui vào trong hang động lại mát dịu lạ
thường, rồi nghĩ đi cái Kim Bôi nghe loáng thoáng là đi tắm. Tưởng là chắc giống
trong sách, suối mộng mơ, rừng hùng vĩ thế mà lại không phải. Thôi lại hẹn khi
khác xem cái tắm suối nó là cái gì. Vào cái độ này, tôi chỉ chui vào cao ốc cho
đỡ rức đầu, tôi trước kia lại lang thang trên con đường Xuân Thủy, vườn của đại
học sư phạm mà mộng, lắm lúc sắp thi đến rằm thì chui vào chùa những mong cầu
thi cử và ngồi tự than. Rồi tôi cũng nhớ trước kia, gần thi đại học, tôi có dịp
lên Mai Châu, cảnh bạt ngạt, nước trong vắt, bè bạn tranh nhau lên chụp, tự dưng
ước nhất định có quay lại cũng phải xắn quần lên mà rủ ai lên cái bè. Nhưng nghĩ
lại, rủ ai bây giờ.
Rồi Vũ Bằng nói đến cái tiếng ve, ve năm nào tôi chả nghe, tự
dưng đọc trộm nghĩ nếu một ngày loài ve biến mất không còn cái khúc nhạc rạo rực
ấy tôi sẽ ra sao, tôi có quên luôn đi không? Rồi đến vải, tôi cứ ngại vải nó nóng
nhưng lại cứ thích ăn ôi cái thứ nước vải mùa hè ngọt ngào quyến rũ ấy. Nhớ hồi
trước kia, nhà không có điều kiện, trùm vải mẹ mua cũng phải nghĩ, giờ có điều
kiện có thể mua nhiều nhưng ít còn sự mong ngóng của trước kia nữa. Nhớ những
ngày về quê, khi nhà chưa xây, vườn rộng lắm có đến mấy cây vải lớn trước nhà. Ăn
đến nóng cả đầu vẫn muốn ăn, ăn rồi nghe bố kể mấy câu chuyện các cụ kể lại vải
tiến vua nó như nào, rồi nói giờ mình là vua luôn rồi đấy, có thể mua được vải
tiến vua về rồi.
Tháng năm, nhớ nhót, mận, rượu nếp và lá móng. Công nhận
có những phong trào chả cần khẩu hiệu gì nhiều cứ đến ngày đến tháng là làm. Nhớ
lúc đang làm căng thẳng tự dưng bạn bè hỏi thế nay làm tết sâu bọ cái gì đấy, tự
dưng thấy chính mình mới lạc hậu, những tưởng bản thân đọc nhiều sách, nhiều văn
minh hóa ra mới là lạc hậu vì lớn đầu mà còn chưa tham gia, chưa quan sát cái tục
đấy bao giờ.
Tháng sáu, thèm nhãn Hưng Yên. Mở đầu tháng 6, tác giả
kể mấy cái chuyện con cuốc, hồi xưa tôi có đọc bài Qua Đèo Ngang, cũng thấy con
cuốc ấy đau thương, lúc ấy nghĩ, “nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc” nhiều khi đứng
ở trên chính mảnh đất quê hương cũng nhớ, nhớ của chính năm tháng trước kia, có
thể là nhớ một triều đại đã suy tàn, nhớ một thời đất nước oằn mình lên chống
giặc. Tự dưng qua có tranh vẽ rằng: hóa ra đất nước mình độc lập chưa được 50 năm,
lại thấy bùi ngùi.
Nói về con cuốn thì tác giả lại nói đến những cơn mưa rào. Mưa
rào với tôi đến giờ vẫn sợ, sợ vì lúc mưa xe khó bắt, người đứng trong không
gian mưa trắng trời, cũng muốn giở sách ra đọc thì sợ lỡ cuốn quá bỏ luôn chuyến
xe về nhà, mà lỡ thì đợi lâu lắm. Lúc những cơn mưa rào ấy, lòng tôi chỉ sợ, sợ
vì thời gian cứ trôi tôi thì vẫn đứng đấy chờ. Rồi tôi vẫn nghe chị em nói với
nhau tránh ăn vải và nhãn vì nó nóng. Thì tôi lại mê cả hai loại quả đấy, ăn không
ngấy không ngán, lúc nào cũng đố mấy đứa em: Da cóc mà bọc bột lọc/Bột lọc mà bọc
hòn than. Cái bột lọc ấy luôn khiến tôi mê đắm.
Tháng bảy, ngày rằm xá tội vong nhân. Tôi nhớ dù có ở
thành phố này hay đến thành phố khác, cứ đến tháng 7 âm mẹ tôi lại bận rộn, vì
cái lễ này là to lắm, rồi bạn bè chia sẻ nhau mấy cái cách mà kị ngày này không
ma nó bắt. Tôi của ngày bé không nghe mấy bài đấy như Vũ Bằng nhưng trong giấc
mơ chập chờn của tôi luôn hiện những giấc mơ quỷ dị, tôi không thực sự quá tin
nhưng có những thứ tôi vẫn phải có chút tin ấy là cái thế giới âm thế - dương gian
này. Sau này lớn lên nghĩ rộng ra, tôi cứ hiểu ngày ấy là ngày nhớ đến những người
đã mất. Có những đứa trẻ chưa được ấp ôm trong lòng mẹ đã qua đời, có những ông
bố bà mẹ có thể lo cho con lo quá mà mất. Tôi biết thật xui xẻo khi nghĩ nhưng
cứ khoảng thời gian này, tôi không sao không tưởng tượng nếu mai này tôi hay người
thân mất đi sẽ ra sao. Hồi bé tôi sợ cái tháng này, vì sợ xui, học trò học không
giỏi như tôi rất sợ, sợ nhỡ mình làm gì thi cử trượt mất thì sao. Sau này, thoáng
ra nghĩ, có bao giờ tôi đã nghĩ đến người mất là những người dựng xây tổ quốc,
hi sinh thân mình hay chưa, à thế là tôi nghĩ dịp này chính dịp này là dịp tốt tôi
có thể dâng hương, cầu nguyện. Nghĩ như thế, tôi bớt sợ hơn. Nói tôi mê tín phản
khoa học cũng được nhưng chả hiểu sao cái tục này nó đi sâu vào thâm tâm tôi lúc
nào không biết. Có một đoạn tác giả viết mà tôi rất ưng (đại ý) là Tổ quốc mình
có nhiều nét văn hóa tốt đẹp và vững vàng đến mức bao nhiêu thời kì đồng hóa chưa
có tên giặc nào có thể xóa được.
Tháng tám, ngô đồng nhất diệp lạc thiên hạ cộng tri thu.
Cứ vào độ mùa thu là tôi yêu thích hơn cả, tôi yêu thích hơn cả cái màu vàng bàng
bạc của đất trời, hay không khí trầm buồn, nét trời xam xám ấy. Tháng tám của tôi,
tháng lại có nhiều sự khởi đầu đối với tôi hơn cả trong suốt năm tháng đi học và
đi làm. Dù tháng tám đôi khi chia tay một người, biệt ly người kia nhưng nói
cho cùng cứ đến độ tháng 8 hình như có tín hiệu vũ trụ nào sắp đặt cho tôi cứ độ
này tôi lại lớn hơn, suy nghĩ hơn. Mùa thu của tôi trước kia là trầm buồn, cái
không gian của thu cứ nhất nhất làm tôi buồn, cái bàng bạc ấy thấm vào hồn tôi
lúc nào không biết. Thế nên, tôi cũng chưa lý giải vì sao trời đêm, trăng tròn
vành vạch khiến bao thần hồn thi sĩ điên đảo, đẹp nao lòng nhưng vẫn thoang thoảng
cái gì buồn. Tôi cũng không phải thi sĩ uống rượu ngắm trăng, hay đàm đạo cùng
trà. Tôi là người ở thành thi, có những thứ uống hiện đại mà ngắm trăng mà thôi.
Mà tự dưng đọc đoạn này tôi lại bực bực tác giả, đang mùa
thu bàng bạc, đọc đến đoạn văn đọc nhẩm cậu học trò, thoắt cái “thương thương cậu
bé vô tội ấy biết chừng nào”, ôi chao, tự dưng buồn lại buồn hơn, lòng lại trùng
hơn nữa. Tôi đọc khi mới đầu hè, nắng vàng cả con đường Láng, nắng vàng trên
con đường ở quận Thanh Xuân, thoắt cái tôi trốn vào góc cà phê tìm khoảng lặng,
trốn nỗi buồn. Thế mà mua thu này ơi, nỗi buồn theo cách nào đó lại tìm thấy tôi
rồi. Thương biết bao cái ngày còn ê a học văn học thời chiến, thương lắm những
ngày li biệt rồi đêm đêm tự dưng gõ tên phim “Mùi cỏ cháy”, bao thiếu niên mùa
thu chuẩn bị vào học lại là đi quân sự, màu chia ly mà cũng tự dưng cảm thấy mùi
li biệt. Tôi nhớ mùa thu trước kia của tôi, không phải tạm biệt thời chiến mà tạm
biệt người bạn sang bên kia bán cầu.
Tháng chín, gạo mới, chim
ngói. Trăng đẹp nhưng chỉ đẹp dăm ngày, ta không kịp ngắm thì cũng
chẳng quay lại được. Có lúc nào ta chưa kịp không, có chứ, chính tôi đây này. Có
những lúc bận quá khi đã qua rằm thì hết cơ hội, có lúc hiếm hoi may mắn thế nào
ngước lên đúng hôm trăng sáng như một món quà cho kẻ chậm chân. Tôi chưa có cơ
hội ăn món ăn xôi nấu với chim ngói như thế, nhưng cũng chẳng dám ăn vì một nỗi
lòng đồng cảm với kiếp con chim ngói. Nhiều khi, sự thương cảm trong tôi vượt lên
nỗi thèm muốn cao lương mĩ vị, bỏ qua nó chỉ vì thương cái con chim bị bắt.
Tháng mười, nhớ gió bấc mưa phùn. Tôi luôn tự hào vì
có lẽ đi đến một quốc gia khác, hay đơn giản vào miền Nam sẽ khó gặp lại cái rét
của đất Bắc, cái rét ngấm vào da thịt và xương tủy, cái rét xuýt xoa của mùa đông
này. Nhớ trước kia, những ngày sống trong căn nhà bé nhỏ còn bé, dù khó khăn nhưng
nhất định mẹ sẽ dắt tay tôi và em đi mua áo đông mới. Dường như nỗi lòng người
mẹ vẫn chưa đủ hết lo âu, nhất định lại dắt tay đến hội chợ tìm cho được những
quần áo mới. Nhớ hồi ấy, bố vẫn còn ở xa, mùa đông đầu tiên mà tôi có mẹ ở cùng
trong căn nhà thấp bé, đêm đêm nghe mẹ hát mấy bài ca nẫu ruột, sợ sợ nhưng được
nằm cạnh được ấp trong lòng mẹ thấy hạnh phúc vô cùng.
Đọc đến tháng 10 tôi mới hiểu cái thương của người bạn năm xưa
nói với tôi, ấy là tôi đọc đến đoạn người vợ yêu dấu của tác giả mất đi, chỉ
hai câu cũng khiến lòng tôi buồn cùng. Tự dưng nghĩ các tháng trước, tác giả viết
bằng những kỉ niệm, bằng kí ức đơn thuần của người xa quê hay kí ức của một người
chồng nhung nhớ từng năm từng tháng, từng phút giây bên vợ của mình.
Tháng một, thương về những ngày nhể bọng, con rận rồng
Tháng chạp, nhớ ơi chợ Tết
Tết, hỡi cô mặc cái yếm xanh
Những năm tết đến, là dịp mẹ tôi luôn là người bận, kể cả có
theo suy nghĩ tối giản cho đỡ mệt thì nó vẫn mệt theo kiểu khác. Dù có tối giản
nhưng cũng không thể thiếu đi chợ sắm tết, tết đến mừng tuổi, xông đất với giao
thừa. Tôi những muốn để ba chương này chỉ riêng trong tim mình, khi đọc những ba
chương đó, tôi đọc thậm chậm. Chậm vì tôi chưa muốn kết thúc cuốn sách này, chậm
vì tôi muốn đọc thật kỹ người vợ trong sách sắm cái gì, vì tôi muốn đọc muốn nhớ,
thương người phụ nữ ấy rồi thương đến mẹ tôi, bà tôi. Dù vất vả tất bật nhưng vẫn
làm, người ta biết người ta vẫn làm vì đó là tình yêu. Chính là tình yêu đó. Và
tình yêu ấy luôn hiện hữu trong những người phụ nữ làm bà làm mẹ tôi gặp. Chính
điều ấy tự dưng tôi thấy, đó là sự khác biệt của người phụ nữ Việt Nam chăng.
Tết với tôi, tự dưng qua trang sách thấy đẹp lạ thường, và
thấy may mắn vì cho đến bây giờ vẫn còn tết, bố mẹ vẫn còn tất bật về quê để
chuẩn bị. Giao thừa, xông đất, mừng tuổi, đi chùa cứ phải có những công đoạn đó
tôi mới thấy đủ đầy. Vất vả thì vất vả thật nhưng tôi nhận ra, không có là tôi
lại thấy khoảng trời trong tâm hồn mất đi ngay.
Gấp lại những trang sách này, cuốn sách không chỉ sống lại một
cách sống động trước mắt tôi 12 tháng với những gam màu sắc khác nhau, màu sắc
của truyền thống, của món ăn, và của nhiều vùng miền xinh đẹp trong tổ quốc mà
còn sống động trong chính tôi tình yêu đất nước, thấy đất nước mình còn nhiều nơi
mình chưa đi, nhiều thú vui tao nhã còn chưa biết, nhiều món ăn còn chưa nếm.
Nhiều khi âu sống trên đời đôi khi một trong những mục đích là tận hưởng những
món quà xinh đẹp từ đất nước như vậy. Quả thực là “đất nước này chỉ đẹp giản dị
thế thôi, hiền lành thế thôi”. “Cha truyền con nối, đời nọ qua đời kia đã truyền
cảm cho nhau nên từ đời bé mới ra đời cho đến lão bà sắp chết, ai cũng lưu luyến
quê hương và không nói ra lời mà ai cũng cảm thông cái đẹp mộc mạc, thần tiên đó.”
Nhận xét
Đăng nhận xét