[2025] 13/35 – CHIẾN BINH CẦU VỒNG

Lần đầu tiên mình đọc cuốn sách này là vào năm lớp 10, ấn tượng của mình khi ấy với cuốn sách này không được sâu sắc cho lắm, nhưng hiện tại sau khi đã học xong đại học, đi làm, quá trình họ tập trên lớp, học tập tại chỗ làm, học tập từ nhiều người đã khiến mình chú tâm hơn với cuốn sách này.

Chiến binh cầu vồng là tác phẩm dựa trên câu chuyện có thật về thời thơ ấu của chính tác giả, Andrea Hirata. Đó là câu chuyện ước mơ được đi học và cũng là câu chuyện đấu tranh để đến với khát vọng mãnh liệt với tri thức của những đứa trẻ Mã Lai nghèo khó, nơi cuộc sống quẩn quanh làm cu li, cạo cùi dừa, đo đếm tiền học là sự vất vả của người mẹ người cha, đo đếm là những bộ quần áo cũ, chiếc nhẫn bán đi để đổi lấy con chữ. Dù khó khăn vất vả, phải đối mặt với quyền lực, đồng tiền, nghèo đó nhưng cuộc đấu tranh của thầy trò Muhammadiyah cho quyền lợi cơ bản nhất của một con người là đi học luôn để lại ấn tượng sâu sắc.

Ngôi trường tiểu học Muhammadiyah, một ngôi trường nhỏ bé trên một hòn đảo được coi là giàu có Belitong, tại đây số phận thật trớ trêu và đầy nghịch lý. Một ngôi trường có tuổi đời lâu năm, tưởng chừng đó là nơi dẫn đầu của truyền thống hiếu học nhưng tại đây dù có là lâu năm thì cũng nhường chỗ cho cái nghèo lâu đời, nghèo từ đời này sang đời khác. Một ngôi trường lâu năm nhưng lại luôn nằm trong sự đe dọa về đóng cửa. May thay, con chữ đã đến theo sự may mắn khi đã có đủ học sinh trong lớp và rồi chính lớp học ấy đã viết nên những điều kì diệu.

Học thức thể hiện lòng tự trọng, giáo dục thể hiện lòng sùng kính đối với đấng tạo hóa, học tập không phải lúc nào cũng buộc chặt với những mục tiêu như lấy được bằng cấp hay trở nên giàu có. Học tập là cao quý, là ca tụng nhân bản,  là niềm vui khi được cắp sách tới trường và là ánh sáng văn minh.

Thầy Harfan, người thầy giáo suốt đời trăn trở vớ giáo dục, thầy là người đã dựng lên chiếc cột chống đỡ ngôi trường siêu vẹo trước bão táp, mưa sa của thiên nhiên và trước những cái nhìn háu háu của PN với thiếc nằm sâu dưới ngôi trường. Ẩn sâu dưới nền ngôi trường người ta chỉ thấy thiếc, một kho báu của tiền tài nhưng với những đứa trẻ ở đây, nó như một kết giới duy nhất giúp các em kết nối được với kho báu vô giá là tri thức. Người thầy giáo Harfan luôn hết lòng vì giáo dục và cho đến khi trút hơi thở cuối cùng, khi ấy thầy vẫn đang cặm cụi sự nghiệp là một người thầy giáo tận tâm, tận lực và tâm huyết.

Hay cô Mus, người phụ nữ nhỏ bé nhưng trước những đôi mắt thơ ngây của những đứa trẻ, cô đã thật mạnh mẽ hơn bao giờ hết, dang đôi tay che chở cho những học trò nhỏ. Cô bằng tất cả sự kiên nhẫn của mình dạy các em những trí thức, thái độ của một người tử tế. Điều đặc biệt là cô hoàn toàn có thể làm việc tại điền trang, giàu có hơn bao giờ hết nhưng cô đã lựa chọn đứng về phía các em, những đứa trẻ nhem nhuốc, bẩn thỉu và luôn bị đè nặng bởi tiền bạc.

Khi những đứa trẻ đến bước đường bị đồng tiền ghì sát đất, người giáo viên ấy không quản ngại đường xá xa xôi để thuyết phục từng đứa trò nhỏ, thậm chí cô làm việc hết mình để chuộc các em về, bởi đơn giản trong trái tim người giáo viên ấy “mất một học sinh là mất nửa linh hồn”. Nhưng cũng có lúc, cô Mus cũng buông xuôi vì cuộc đấu tranh luôn mòn mỏi, nhưng chỉ cần nhìn thấy lòng hăng say học tập của các em, khi tiếng nó ngây thơ ấy vẫn vang lên trong không gian lớp học siêu vẹo ấy, cô Mus lại tiếp tục là người truyền lửa cho các em

Thế giới của lớp học cô Mus thầy Harfan đối lập gay gắt với điền trang PN.

 

Chiến thắng số phận,

Chưa bao giờ mình đọc câu chuyện mà thấm thía với chính mình vì mình được đi học như vậy, học hành dường như với mình có lúc là sự bắt buộc hoặc có lúc nó là hiển nhiên. Nhưng nhìn chung với mình, học hành là điều gì đó rất dĩ nhiên của cuộc sống mà mình có, nhưng tại ngôi trường này những đưa trẻ còn rất nhỏ lại phải đấu tranh rất nhiều thứ, một cuộc đấu tranh dai dẳng để có được từng chữ một, dường như học được từng chữ phải vắt kiệt rất nhiều ý chí và sự nỗ lực. Những đứa trẻ phải đấu tranh với ngài thanh tra giáo dục vì cơ sở nghèo nàn của mình, cũng không thể biện minh cho sự thiếu thốn ấy cũng không nhận được một lòng thương cảm và thông cảm, mình đã luôn tự hỏi liệu ngài thanh tra ấy sau đôi mắt kèm nhèm không nhìn rõ ấy lại nhìn rõ ràng trường lớp thiếu mà không thấy sự thiếu sót trong công cuộc giáo dục khi phân biệt đối xử như vậy, thanh tra ấy mắt kém nhưng lại thấy rõ ràng sự thiếu thốn của lớp học nhưng lại không thấy có dấu hiệu nhìn thấy rằng bản thân chính ngài cũng thật thiếu đi lòng trắc ẩn. Chưa hết không chỉ ngài giáo dục, cũng có người tốt nhưng sự tốt đẹp của họ là giả tạo như câu chuyện máy bơm nước là một ví dụ. Không chỉ đấu tranh với thanh tra, các em còn phải đấu tranh cả các bậc lãnh đạo cũng lãnh đạm khác luôn muốn đóng cửa ngôi trường, đóng cánh cổng tri thức với các em. Mà đâu chỉ dừng ở đó, các em phải đấu tranh với điền trang, máy xúc máy dò hiện thân của tiền bạc cày xới giấc mơ của các em. Và quan trọng hơn, các em phải đấu tranh với chính mình, vượt qua cám dỗ của những đồng tiền còm kiếm được từ công việc culi để tiếp tục đến trường.

Và chính tại ngôi trường này, các em đã có ước mơ của chính mình thay vì bó hẹp mình trong việc làm cu li, các chiến binh này đều có kế hoạch A cho riêng mình. Có lẽ rằng tại lớp học ấy khoảng thời gian ấy, những đứa trẻ đã có ước mơ của chính mình và sau này có thể tiền bạc, nghèo khổ đã vùi lấp dần nhưng ít nhất rằng, chính các em đã từng có một quá khứ chiến thắng chính mình, chiến thắng nỗi sợ, chiến thắng cả quyền lực, và cây cầu tri thức các em tạo ra đâu phân biệt giàu nghèo và tương tự với nghệ thuật. Chính sự đoàn kết của các em đã đem về hai chiếc cúp của riêng mình.

Trong câu chuyện này có lẽ Ikal có một cái kết tròn trịa hơn cả, khi cậu đã theo đuổi được tri thức một cách trọn vẹn và nhiệm vụ ấy của cậu ấy chính là viết về những người bạn tuổi thơ, những người bạn đã từng là chiến binh cầu vồng chiến thắng cái nghèo ghì sát đất, chiến thắng sự cám dỗ của vật chất, đồng tiền để rồi lớp học nhỏ bé ấy đã tồn tại vững vàng trước những phong ba bão táp của thiên nhiên, của sự bất công, ranh giới gay gắt của cái nghèo và sự giàu có.